Specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Wat is jouw stip aan de horizon? Sinds ik afgestudeerd filosoof ben, is me deze vraag regelmatig gesteld. Wat ongemakkelijk geef ik vaak een wat onbevredigend antwoord aan de vragensteller: “Ik heb geen stip, ik ga er open in …”
Met een vragende blik komen de reacties vaak op hetzelfde neer: “Maar wat is dan je doel?” Een goed geformuleerd doel is kennelijk het recept voor verandering en geeft richting aan je bedrijf en je droom. Op de website van de ondernemer is het ook te lezen: een goede ondernemer heeft een hoger doel waar die naartoe wil werken.
Maar waarom zouden we al die doelen stellen? Belanden ze vaak niet in de prullenbak? We veranderen van koers en komen in situaties terecht die we niet hadden voorzien. Werken doelen dan niet verlammend en ontnemen ze ons niet het zicht op andere mogelijkheden en nieuwe ontmoetingen?
Van stip naar stap
Het stellen van doelen is in! Niet alleen leidt een doel je naar succes in je loopbaan, maar ook in je persoonlijke leven. De geformuleerde doelen geven richting en bepalen het resultaat in de toekomst. Met een stip op de horizon weten we waar we naar toe gaan en hebben we ons succes zelf in de hand. En nog voordat een stip bereikt is, is vaak de volgende alweer gezet. In een rechte lijn wandelen van de ene naar de andere stip. Een geslaagd leven als een optelsom van stippen en rechte lijnen.
Dit klinkt als dat we zelf de grootste invloed hebben op onze veranderingen en of we daarin wel of niet succesvol zijn. Maar is dat wel zo?
Antropoloog Jitske Kramer schrijft in haar column: “Stippen, stappenplannen en wenkende perspectieven” over walking lines. Walking lines zijn voor Jitske geen rechte lijnen naar vaste punten, maar een chaos aan lijnen naar vage punten. Zij beschrijft verandering als een chaotische verzameling aan paden die samen wordt gelopen. Met haar walking lines geeft ze een ander perspectief van verandering, rekening houdend met feit dat het leven geen rechte uitgestippelde weg is.
In het leven komen we vaak omstandigheden tegen die we niet hadden voorzien. We worden ziek, gaan scheiden of een naaste overlijd. Er ontstaat een nieuwe situatie waar we ons toe moeten verhouden. Denk even terug aan de corona periode. Ons leven stond plotseling stil en we wisten niet hoe de dag van morgen eruit zou zien. Dit hadden we van tevoren niet bedacht! Kortom, het leven was veranderd en daarmee veranderde het ons. Een nieuw evenwicht, een ander pad, moest worden gevonden. Zakelijke en persoonlijke doelen moesten worden aangepast of zelfs losgelaten.
De waarde van aanpassing
Gebeurtenissen, groot of klein, hebben altijd invloed op ons bestaan. Ze vragen om aanpassing hoe hier mee om te gaan. Het idee dat je je weg kan uitstippelen, van punt naar punt, lijkt doeltreffend, maar is misschien slechts gebaseerd op schijnzekerheid. De 13e-eeuwse Perzische schrijver Rumi omschrijft dit in zijn vers: “Blijf Lopen”. Hij stelt dat de mens niet gemaakt is om in de verte te kunnen zien en de dingen die je nu doet zelfs geen doel in de toekomst hebben.
“Angst wijst je een pad, laat het links liggen.”
Rumi
Het pad van het leven dat Rumi in zijn vers beschrijft, heeft voor mij veel weg van een interne dans: bewegen in het moment, variërend in tempo, pas en maat. Blijf in beweging en doe waar je je goed bij voelt. In mijn beleving vraagt dit om een open en lerende houding. Een houding waar nieuwsgierigheid de boventoon voert en niet de angst. Het is leren omgaan met het feit dat wij, het leven, al veranderlijk zijn en gepaard gaat met onzekerheden.
“De natuur doet niets voor niets en niets te veel.”
Aristoteles
De toekomst laat zich niet voorspellen en al helemaal niet door ons sturen. Leven is bewegen op een natuurlijke wijze: open en spontaan. We passen vaak ons gedrag er slechts op aan. Een richting hebben kan prettig werken, maar net zo goed beperken. En de horizon? Die beweegt en danst met ons mee!
Dit essay is zeker geen pleidooi om te stoppen met het stellen van doelen. Maar het is slechts een uitnodiging om na te denken over de vraag of een stip aan de horizon wel altijd realistisch is en daarmee zou leiden tot zakelijk of persoonlijk succes. Wat dat dan weer is? In sommige situaties kan het richting geven, maar vaak ook niet. Het is aan jou om te bepalen wanneer een doel je verrijkt, maar ook wanneer het je beperkt.
Lees bij dit essay ook de bijbehorende filosofische vraag en laat je verrassen door het intermezzo perspectief.
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe denkbewegingen, volg whatsapp kanaal ruimdenkenvrijbewegen. Ben je geïnteresseerd in een filosofisch gesprek neem contact met me op.
Bronnen:
- Jitske Kramer. “Stippen, stappenplannen en wenkende perspectieven” Column in managementboek online, (oktober, 2024)
- Wim van der Zwan, Djelal al-din Rumi gedichten (Utrecht: AnkhHermes, Utrecht, 2013).
Geef een reactie